Việc chuyển đổi mục đích sử dụng rừng và yêu cầu chủ dự án trồng rừng thay thế hay không là một vấn đề quan trọng khi Nhà nước cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác. Hiện nay, luật lâm nghiệp và các hướng dẫn liên quan đã quy định cụ thể về những trường hợp mà chủ dự án phải trồng rừng thay thế khi thực hiện chuyển đổi mục đích sử dụng rừng. Dưới đây là những thông tin cơ bản về vấn đề này mà Công ty Luật Nguyên Khanh xin chia sẻ với quý độc giả.

Chuyển mục đích sử dụng rừng theo quy định của pháp luật
Quy định về việc chuyển đổi mục đích sử dụng rừng hiện được nêu trong Luật Lâm nghiệp năm 2017. Theo quy định này, chuyển đổi mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác phải tuân theo những nguyên tắc sau:
- Phải tuân thủ quy hoạch lâm nghiệp cấp quốc gia, quy hoạch sử dụng đất và diện tích rừng hiện có tại địa phương.
- Không được chuyển đổi mục đích sử dụng rừng tự nhiên sang mục đích khác, trừ trường hợp dự án quan trọng quốc gia, dự án phục vụ quốc phòng, an ninh quốc gia hoặc dự án cấp thiết khác được Chính phủ phê duyệt.
- Phải đồng bộ với các quy định về giao đất, cho thuê đất, chuyển đổi mục đích sử dụng đất và thu hồi đất.
- Tôn trọng không gian sinh tồn, phong tục, tập quán của cộng đồng dân cư và ưu tiên giao rừng cho đồng bào dân tộc thiểu số, hộ gia đình, cá nhân và cộng đồng dân cư có liên quan chặt chẽ với rừng, có các hợp đồng, quy ước phù hợp với quy định của pháp luật.
Điều kiện để chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác
Việc chuyển đổi mục đích sử dụng rừng phải tuân thủ các quy hoạch lâm nghiệp cấp quốc gia và quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Chủ trương về việc chuyển đổi mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác được quyết định bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Đối với các dự án đầu tư, quyết định chuyển đổi cũng phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền thông qua. Ngoài ra, cần có phương án trồng rừng thay thế và được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt, hoặc sau khi hoàn thành trách nhiệm nộp tiền trồng rừng thay thế. Điều 19 của Luật Lâm nghiệp năm 2017 là cơ sở pháp lý cho vấn đề này.

Trình tự, thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất
Thẩm quyền
- Quyền quyết định cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng đất đối với tổ chức thuộc Uỷ ban Nhân dân cấp tỉnh.
- Quyền quyết định cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng đất đối với hộ gia đình và cá nhân thuộc Uỷ ban Nhân dân cấp huyện. Trường hợp hộ gia đình và cá nhân muốn chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang mục đích thương mại hoặc dịch vụ với diện tích từ 0,5 héc ta trở lên, phải có văn bản chấp thuận của Uỷ ban Nhân dân cấp tỉnh trước khi đưa ra quyết định.
Cơ sở pháp lý: Điều 59 của Luật Đất đai năm 2013.
Thủ tục thực hiện
- Người sử dụng đất chuẩn bị hồ sơ bao gồm các tài liệu sau: đơn xin chuyển mục đích sử dụng đất theo Mẫu số 01 được ban hành kèm theo Thông tư số 30/2014/TT-BTNMT về hồ sơ giao đất, cho thuê đất, chuyển đổi mục đích sử dụng đất, thu hồi đất do Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành; giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất hoặc giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác liên quan đến đất.
- Người sử dụng đất nộp hồ sơ xin chuyển mục đích sử dụng đất tới Phòng Tài nguyên và Môi trường đối với hộ gia đình và cá nhân, còn đối với tổ chức thì nộp hồ sơ tại Sở Tài nguyên và Môi trường.
- Cơ quan tài nguyên và môi trường có các nhiệm vụ sau: thẩm tra hồ sơ; tiến hành xác minh thực địa, thẩm định nhu cầu chuyển mục đích sử dụng đất; hướng dẫn người sử dụng đất thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định pháp luật; trình Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền để quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng đất; chỉ đạo cập nhật, chỉnh lý cơ sở dữ liệu đất đai và hồ sơ địa chính.
Đối với trường hợp nhà đầu tư nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất từ người đang sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư, thì thực hiện thủ tục chuyển nhượng quyền sử dụng đất đồng thời với thủ tục cho phép chuyển mục đích sử dụng đất.
- Người sử dụng đất cần tuân thủ nghĩa vụ tài chính theo quy định.
Cơ sở pháp lý: Điều 69 của Nghị định 43/2014/NĐ-CP và khoản 19 Điều 1 của Nghị định 148/2020/NĐ-CP.

Chủ dự án có phải tự trồng rừng thay thế khi chuyển mục đích sử dụng rừng
Đối với chủ dự án được giao đất hoặc thuê đất và có ý định chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác, yêu cầu họ phải thực hiện trồng rừng thay thế với diện tích tương đương với diện tích rừng bị chuyển đổi, và diện tích rừng trồng phải là ba lần diện tích rừng tự nhiên bị chuyển đổi.
Chủ dự án, theo quy định tại khoản 1 của Điều này, phải lập phương án trồng rừng thay thế và nộp Ủy ban nhân dân cấp tỉnh để được phê duyệt. Nếu chủ dự án không tự trồng rừng thay thế, họ phải nộp tiền vào Quỹ bảo vệ và phát triển rừng tại cấp tỉnh.
Số tiền nộp vào Quỹ bảo vệ và phát triển rừng tại cấp tỉnh được tính dựa trên diện tích rừng cần trồng thay thế theo quy định tại khoản 1 của Điều này, nhân với đơn giá cho một hecta rừng trồng do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định. Tiền đã nộp vào Quỹ bảo vệ và phát triển rừng tại cấp tỉnh sẽ được Ủy ban nhân dân cấp tỉnh sử dụng để tổ chức trồng rừng thay thế trên lãnh thổ tỉnh.
Trong trường hợp Ủy ban nhân dân cấp tỉnh không thể hoặc không đủ diện tích đất để thực hiện việc trồng rừng thay thế trong vòng 12 tháng kể từ khi chủ dự án hoàn thành nhiệm vụ nộp tiền vào Quỹ bảo vệ và phát triển rừng cấp tỉnh, thì tiền trồng rừng thay thế sẽ được chuyển vào Quỹ bảo vệ và phát triển rừng Việt Nam để tổ chức việc trồng rừng thay thế tại địa phương khác.
Điều này có nghĩa là chủ dự án không bắt buộc phải tự trồng rừng thay thế khi chuyển đổi mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác. Nếu chủ dự án không thể tự trồng rừng thay thế, họ có thể nộp đơn đề nghị phương án nộp tiền trồng rừng thay thế cho Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh nơi có diện tích đất trồng rừng thay thế theo quy định tại Điều 4 của Thông tư 13/2019/TT-BNNPTNT, mà quy định về việc trồng rừng thay thế khi chuyển đổi mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành vào ngày 25 tháng 10 năm 2019.
Cơ sở pháp lý: Điều 21 của Luật Lâm nghiệp năm 2017.

Luật sư tư vấn về chuyển mục đích sử dụng rừng
- Luật sư chuyên tư vấn về việc chuyển đổi mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác;
- Hướng dẫn khách hàng về quy trình xin chuyển đổi mục đích sử dụng rừng;
- Cung cấp mẫu văn bản và hướng dẫn về việc lập đơn xin chuyển đổi mục đích sử dụng rừng;
- Hỗ trợ khách hàng trong việc chuẩn bị hồ sơ đầy đủ cho quá trình chuyển đổi mục đích sử dụng rừng; Giải quyết các vấn đề liên quan khác.
Việc chuyển đổi mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác không bắt buộc chủ dự án phải thực hiện trồng rừng thay thế, miễn là chủ dự án đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật. Đây là những thông tin về vấn đề chuyển đổi mục đích sử dụng rừng và yêu cầu trồng rừng thay thế. Nếu cần giải đáp thêm vấn đề hoặc tư vấn về luật đất đai, Quý vị có thể liên hệ trực tiếp qua số điện thoại để được tư vấn trực tuyến miễn phí.